Abandonware merujuk kepada perisian yang tidak lagi dijual atau disokong oleh pencipta asalnya, biasanya kerana syarikat itu telah gulung tikar, perisian itu sudah usang atau syarikat telah mengalihkan tumpuan kepada produk yang lebih baharu. Walaupun produk perisian ini pada asasnya "ditinggalkan", mereka masih menemui kehidupan di kalangan komuniti peminat yang mencari mereka atas pelbagai sebab seperti nostalgia, kajian atau kegunaan praktikal.
Asal dan Sebutan Pertama Abandonware
Konsep Abandonware bermula pada akhir 1980-an dan awal 1990-an, bertepatan dengan kemajuan pesat teknologi komputer. Memandangkan keupayaan perkakasan dan perisian berkembang, banyak program lama menjadi tidak serasi dengan sistem yang lebih baharu, yang membawa kepada keusangan akhirnya.
Istilah "Abandonware" itu sendiri dicipta oleh Peter Ringering pada akhir 1997. Dia menggunakannya buat kali pertama di tapak webnya, di mana dia menawarkan katalog perisian lama yang dihentikan yang dia rasa masih boleh diakses oleh orang ramai.
Memperluaskan Konsep Abandonware
Abandonware terutamanya berkaitan dengan perisian, tetapi ia juga boleh merujuk kepada permainan video, perkakasan dan juga platform web yang tidak lagi disokong. Walaupun sudah usang, produk terbengkalai ini selalunya kekal berfungsi dan terus mempunyai kegunaan untuk pengguna tertentu.
Walaupun pengedaran Abandonware secara teknikalnya menyalahi undang-undang di bawah undang-undang hak cipta di banyak bidang kuasa, penguatkuasaan cenderung menjadi longgar kerana kekurangan nilai komersial dan kepentingan daripada pemegang hak. Ini telah membawa kepada sejenis kawasan kelabu etika di mana produk ini, walaupun berhak cipta, diedarkan secara bebas oleh komuniti di internet.
Struktur Dalaman Abandonware
Memahami fungsi Abandonware terutamanya melibatkan pemahaman kitaran hayatnya. Apabila sekeping perisian dicipta, ia biasanya disokong dan dikemas kini oleh pencipta untuk satu tempoh masa. Akhirnya, apabila teknologi berkembang atau keutamaan syarikat beralih, perisian mungkin tidak lagi disokong. Peringkat ini ialah apabila perisian memasuki alam Abandonware.
Pengguna Abandonware selalunya perlu bergantung pada perkakasan lama, teknologi emulasi atau lapisan keserasian untuk menjalankan program ini pada sistem moden.
Ciri Utama Abandonware
Abandonware dicirikan oleh beberapa ciri utama:
- Tiada Sokongan: Perisian tidak lagi dikemas kini atau disokong oleh pencipta asal.
- Dihentikan: Produk tidak lagi tersedia secara komersial.
- Isu Keserasian: Perisian selalunya memerlukan perkakasan atau sistem pengendalian yang lebih lama untuk berfungsi.
- Kawasan Kelabu Undang-undang: Pengedaran Abandonware boleh melanggar undang-undang hak cipta, tetapi penguatkuasaan biasanya longgar.
- Didorong Komuniti: Komuniti peminat sering menyelenggara, mengedar dan menyokong Abandonware.
Jenis-jenis Abandonware
Terdapat beberapa jenis Abandonware:
| taip | Penerangan |
|---|---|
| Perisian | Program atau utiliti umum yang tidak lagi disokong atau tersedia secara komersial. |
| Permainan | Permainan video yang telah dihentikan dan tidak lagi disokong oleh pembangunnya. |
| Perkakasan | Peranti fizikal yang tidak lagi dihasilkan atau disokong oleh pengeluarnya. |
| Platform Web | Tapak web atau perkhidmatan dalam talian yang telah dihentikan, tetapi mungkin masih mempunyai arkib yang boleh diakses. |
Menggunakan Abandonware: Masalah dan Penyelesaian
Walaupun sifatnya yang kuno, Abandonware masih boleh berguna untuk tujuan seperti penyelidikan sejarah, nostalgia, atau menjalankan sistem lama tetapi penting tertentu. Walau bagaimanapun, ia boleh mengemukakan beberapa cabaran, seperti isu keserasian dengan sistem moden, kelemahan keselamatan dan potensi implikasi undang-undang penggunaannya.
Penyelesaian kepada masalah ini selalunya melibatkan penggunaan perisian emulasi atau mesin maya untuk menjalankan sistem pengendalian yang lebih lama, mengekalkan protokol keselamatan yang ketat untuk melindungi daripada kelemahan, dan menavigasi landskap undang-undang dengan ketekunan wajar dan menghormati undang-undang hak cipta.
Abandonware dan Istilah Serupa: Perbandingan
Membandingkan Abandonware dengan istilah berkaitan boleh membantu menjelaskan tempat uniknya:
| Penggal | Penerangan |
|---|---|
| Abandonware | Perisian yang tidak lagi disokong atau dijual oleh pengeluar asalnya. |
| Perisian kongsi | Perisian yang boleh digunakan secara percuma secara terhad, dengan pilihan untuk membeli untuk kefungsian penuh. |
| Perisian percuma | Perisian yang benar-benar percuma untuk digunakan, tetapi masih disokong dan dikemas kini oleh pencipta asal. |
| Sumber terbuka | Perisian yang kod sumber asalnya disediakan secara percuma dan boleh diedarkan semula dan diubah suai. |
| Domain awam | Perisian yang hak ciptanya telah tamat tempoh atau tidak pernah wujud, membenarkan ia diedarkan dan diubah suai secara bebas tanpa kesan undang-undang. |
Perspektif dan Teknologi Masa Depan
Dengan peningkatan pengkomputeran awan dan Perisian sebagai Perkhidmatan (SaaS), kemungkinan perisian menjadi Abandonware mungkin berkurangan kerana syarikat kini boleh menyediakan kemas kini dan sokongan berterusan melalui awan. Walau bagaimanapun, permainan dan perisian yang bergantung pada pelayan proprietari masih boleh ditinggalkan jika infrastruktur pelayan ditutup.
Tambahan pula, konsep "pemeliharaan digital" semakin mendapat tarikan, yang bertujuan untuk mengekalkan perisian lama dan media digital untuk tujuan sejarah dan pendidikan. Pergerakan ini boleh membentuk masa depan bagaimana Abandonware dirawat, yang berpotensi membawa kepada perlindungan dan pengiktirafan undang-undang yang lebih besar.
Abandonware dan Pelayan Proksi
Pelayan proksi, seperti yang disediakan oleh OneProxy, boleh membantu dalam akses dan penggunaan Abandonware dalam beberapa cara. Untuk satu, sesetengah repositori Abandonware mungkin disekat atau disekat secara serantau. Dalam kes ini, pelayan proksi boleh membantu pengguna memintas sekatan tersebut dan mendapatkan akses kepada sumber ini.
Kedua, pelayan proksi boleh menyediakan lapisan kerahasiaan dan keselamatan tambahan untuk pengguna yang mengakses dan memuat turun Abandonware, mengurangkan risiko yang berkaitan dengan potensi kelemahan keselamatan yang boleh ditemui dalam perisian lapuk.
Pautan Berkaitan
Untuk mendapatkan maklumat lanjut tentang Abandonware, pertimbangkan sumber berikut:
Sila ingat bahawa pengedaran dan penggunaan Abandonware boleh mempunyai implikasi undang-undang. Sentiasa menghormati undang-undang hak cipta dan pertimbangkan untuk menghubungi pemegang hak cipta untuk mendapatkan kebenaran apabila boleh.
